Πριν από χρόνια, είχα δει ένα σκίτσο που απεικόνιζε δύο ανθρώπους πίσω από τα κάγκελα της φυλακής. Ο ένας κοίταζε τον ουρανό και ο άλλος τις λάσπες στο δρόμο. Νομίζω ότι αυτό το σκίτσο είναι η καλύτερη οπτικοποίηση που έχω συναντήσει για τον τρόπο με τον οποίο δυο διαφορετικοί άνθρωποι αντιλαμβάνονται και διαχειρίζονται την ίδια πραγματικότητα.
Πολλά γεγονότα, λιγότερο ή περισσότερο σημαντικά συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της ζωής μας. Είναι γνωστό ότι η εγγύτητα του γεγονότος, αλλά και η εμπλοκή/ σχέση μας με αυτό είναι καθοριστικοί παράγοντες που επηρεάζουν το βαθμό επίδρασής τους σε μας. Υπάρχει όμως κι ένας άλλος παράγοντας. Ο τρόπος με τον οποίο εμείς προσλαμβάνουμε την πραγματικότητα καθορίζει τα συναισθήματά μας και την αντίδρασή μας σε αυτό που συμβαίνει.
Κατηγορώντας τους άλλους για τα συναισθήματά μας, υιοθετούμε μια στάση που στρέφεται προς τα πίσω και ενισχύεται η αίσθηση αδυναμίας, γεγονός που καθιστά δύσκολο την οικοδόμηση νέων, πιο υγιών εκδοχών του μέλλοντος μας. Αντίθετα, κατανοώντας ότι ένας άλλος άνθρωπος με διαφορετικό οικογενειακό, κοινωνικό, πολιτισμικό υπόβαθρο θα αντιδρούσε με διαφορετικό τρόπο, θα είχε διαφορετικές σκέψεις και διαφορετικά συναισθήματα, είμαστε σε θέση να αναλάβουμε την ευθύνη για το δικό μας συναίσθημα, τη δική μας αντίδραση, αλλά και τα θετική ή αρνητικά αποτελέσματά τους.
Στη σχολική ζωή ιδιαίτερα, καλούμαστε συχνά να διαχειριστούμε διαφορές μεταξύ μαθητών/τριών που συνηθίζουν να μεταφέρουν στον/στην «άλλο/η συμμαθητή/τριά τους» την ευθύνη για τις δικές τους αντιδράσεις. Έχοντας ως μέσο τις “ Eγώ» δηλώσεις (π.χ. Εγώ νιώθω θυμό όταν εσύ μου μιλάς άσχημα γιατί είναι υποτιμητικό για μένα), ο/η εκπαιδευτικός μπορεί να βοηθήσει το παιδί να αναγνωρίζει το δικό του συναίσθημα, διαχωρίζοντάς το από την πράξη του/της συμμαθητή/τριας του και να αποκτήσει επίγνωση ότι θα μπορούσε να είχε αντιδράσει με διαφορετικό τρόπο.
Συντελούμε έτσι στη διαμόρφωση προσωπικοτήτων, που μεγαλώνοντας θα είναι πρόθυμοι να αναλαμβάνουν το δικό τους μερίδιο ευθύνης, που θα αναπτύξουν βαθμιαία έναν υγιή και εποικοδομητικό τρόπο διαχείρισης των συναισθηματικών τους αντιδράσεων, αλλά και που δεν θα ανέχονται καμία μορφή βίας από ανθρώπους που θα τους λένε «εσύ με θύμωσες».
